Dil Öğrenme Yeteneği Doğuştan Mı Gelir?

Dil öğrenme yeteneğinin doğuştan gelip gelmediği, dilbilimciler ve psikologlar arasında yıllardır süren en büyük tartışmalardan biridir. Bu konuya dair iki ana görüş bulunur: birincisi bu yeteneğin biyolojik olarak bizde var olduğu, ikincisi ise çevresel faktörlerle sonradan öğrenildiği yönündedir.

Modern bilim ise bu tartışmanın cevabının her iki görüşün de birleşimi olduğunu savunur.

“Doğuştan Gelir” Görüşü (Nativist Yaklaşım)

Bu görüşün en önemli savunucusu, dilbilimci Noam Chomsky‘dir. Chomsky’ye göre, insan beyni, doğuştan bir “Evrensel Dilbilgisi” (Universal Grammar) ile donatılmıştır. Bu, tüm dillerin paylaştığı ortak ve temel kuralları içeren bir yapıdır.

Dil Öğrenme Yeteneği Doğuştan Mı Gelir?

• Dil Edinim Cihazı (Language Acquisition Device – LAD)

• Chomsky, çocukların bir dili olağanüstü hızda ve neredeyse hiç doğrudan öğretim almadan öğrendiğini gözlemlemiştir. Bu yeteneği, beynimizde doğuştan gelen ve dil öğrenmemizi sağlayan bir “cihaz” olarak tanımlar.

• “Uyaranın Yoksulluğu” Argümanı

• Bir çocuğun maruz kaldığı dil, çoğu zaman hatalı ve eksiktir. Buna rağmen çocuk, karmaşık dilbilgisi kurallarını içselleştirir. Bu da, öğrenmenin sadece taklit ve çevresel faktörlerle açıklanamayacağını gösterir. Örneğin, bir çocuk “I goed” (gittim yerine “gittim” gibi) dediğinde, aslında fiil çekim kuralını genelleme yeteneğini gösterir, ki bu da doğuştan gelen bir yapının kanıtı olarak görülür.

“Sonradan Kazanılır” Görüşü (Davranışçı Yaklaşım)

Davranışçı psikolojinin öncülerinden B.F. Skinner gibi isimler, dilin tıpkı diğer davranışlar gibi, çevresel taklit ve pekiştirme yoluyla öğrenildiğini savunur.

• Taklit ve Pekiştirme

• Bu görüşe göre, çocuklar duydukları kelimeleri ve cümleleri taklit ederler. Doğru bir taklit yaptıklarında anne-babaları tarafından ödüllendirilirler (gülümseme, övgü) ve bu pekiştirme, dil becerilerini pekiştirir.

Dil Öğrenme Yeteneği Doğuştan Mı Gelir?

• Sosyal Etkileşimin Rolü

• Bu yaklaşımı destekleyen modern çalışmalar, dil öğreniminin sosyal etkileşimle doğrudan ilişkili olduğunu gösterir. Bir çocuk, çevresinde konuşulan bir dil olmadan o dili öğrenemez. Sadece duyarak değil, konuşan kişiye bakarak, onun mimiklerini gözlemleyerek ve etkileşime girerek dilin inceliklerini kavrar.

Modern Yaklaşım: Doğa ve Çevrenin Birleşimi

Günümüzdeki bilimsel fikir birliği, dil öğrenme yeteneğinin hem doğuştan gelen bir yatkınlık hem de çevresel etkileşimin bir sonucu olduğunu kabul eder.

• Biyolojik Kapasite: İnsan beyninin, diğer canlılardan farklı olarak, dil için özel alanları (Broca ve Wernicke bölgeleri) vardır. Bu, bizim dile özel bir biyolojik altyapımız olduğunu gösterir. Beynimiz, dilin temel kurallarını işlemeye hazırdır.
• Çevresel Veri: Ancak bu biyolojik kapasite, çevreden gelen “veri” olmadan çalışmaz. Bir bilgisayarın işletim sisteminin olması, onun programları çalıştırması için yeterli değildir; programların cihaza yüklenmesi gerekir. Aynı şekilde, beynimizdeki dil sistemi, çevreden gelen sesler, kelimeler ve cümlelerle beslenerek gerçek bir dile dönüşür.

Dil Öğrenme Yeteneği Doğuştan Mı Gelir?

Kısacası, dil öğrenme yeteneği doğuştan gelir, ancak hangi dili öğreneceğimiz ve o dilde ne kadar yetkin olacağımız tamamen içinde bulunduğumuz çevreye ve kişisel çabamıza bağlıdır. Beynimiz, bir dili öğrenmeye hazır bir “donanım”dır; ancak bu donanımın hangi “yazılımla” çalışacağını yaşam deneyimlerimiz belirler.